5.1 Che model ëd Società
La politica a l’a abandonà una question ëd vital importansa për l’ësvilup d’un Popol: la question social.
Le forse politiche dla ansidita Seconda Republica a son nà e a son alease ansima a pression econòmiche e finansiarie e a son, ant la squasi totalità dij cas, manovrà dai grand grup finansiari ch’a deteno ël podej gieuganda an sle teste dij sitadin trop sovens bòrgno e s-chiav dij òrgo d’informassion (Giornaij - TV) pilotà da chi a l’a interesse che l'esse uman a diventa sèmper pi un numer ch’a consuma, ch’a delega, mandand sèmper pi propio servel a l’ambaron.
Un'operassion d'omologassion ch'a agis ansima tre liveij:
 | col culturale - tuti a devo parlé ant la stessa manera, pensé ant la stessa manera, an sël model american; |
| col etnich
- l'imposission dla società multirassial andova tute le etnie as mëscio troncand ògni liura con propie rèis, sensa valuté le conseguense che an America già as vëddo an manera alarmant; |
|
col consumistich
- tuti a devo consumé l’istess prodòt, consumene sèmper ëd pi, arrivand dcò a sgheirene, sensa preocupese dle conseguense che ël consumism ëd massa a peul provoché a le arsorse dla tera. |
Ël Federalism a peul nen che respinge ògni rassa d’omologassion e donca a dev pone ël problema social al sènter ëd propi proget politich e a peul realiselo dal moment che a dev nen rende cont a gnuna rassa ëd grup finansiari, ma mach ai sitadin ch’a l’an nen portà so servel a l'ambaron e che intendo nen portelo.
5.2 Rivalutassion dl'esse uman
Ël punt nevralgich, come l’oma dit, a l’è riporté l'esse uman al sènter dla società.
Ogni persona a dev nen esse considerà un numer ma un esse uman diferent da tuti ij autri. Un esse uman con propre idee, con propie aspetative, con propi bzogn ch’a devo esse rispetà e a devo trové ij spassi adat.
5.3 Ël ròl sèntral dla Famija
Ël livel superior a l'esse uman a l’è la Famija ch’a dev aritorné a esse l'Istitussion Social prinsipal e pi tutelà, come a l’è risultà për secoj, particolarment ant la tradission padana.
La Famija a dev esse ël riferiment për ògni persona.
La politica e le istitussion a devo creé ëd mecanism ch’a rivaluto la Famija e che a ij permëto, për esempi, ëd dé a propi fieuj un educassion adegà a le aspetative dij fieuj medésim o ëd podej tene propi ansian a ca e nen dovejie dëscarié an misèrabile Ca për Ansian.
Ma dsoratut vanta ricreé la Cultura dla Famija dësblà da una part da la società consumistica e da l'autra dal Comunism strusant ch’a l’a ponù al Sénter dla Società l’Ëstat (la Cosa Pubblica) ch’a dev pensé a l’esigense dl'esse uman da la cuna a la tomba.
Ij dovoma donca rispoeré noste réis. La cultura Padana plurisecolar a l’a vist ant la famija patriarcal, an particolar cola contadina, ël cardin dl’ësvilup del Pais: e se ancheuj nost pais a l’a tocà ij liveij d’ësvilup superior a autre zòne d'Europa a l’è dzoratut mercì a cost mecanism.
6.1 Ël ròl dla Fomna
Parlé ëd Famiija inevitabilment a porta a consideré ël ròl dla Fomna.
Ij grand grup finansiari a tendo a mostrene doi figure dla fomna: da una part la fomna ëd ca ch’a l’è sèmper alegra quand a dësrola ël ròl ëi consumatris, da l'autra la fomna an cariera ma dcò an cost cas costa figura a l’è mirà al consumism sensa fren. Mai ij vedoma la fomna an situassion reaij: an cadena ëd montagi o an ca a gieughe fatigosament ël ròl ëd casalenga o pes ancora la Fomna garanta dla Famija con tuti ij problema dij fieuj an balìa ëd una società sèmper pi disgregà.
Antlora ant l'otica ëd rivalutassion dla Famija deuvoma rivaluté dcò ël ròl dla Fomna an particolar come Casalinga, come gestris e garanta dla chërsua dla Famija sensa scurì ël ròl dla Fomna ch’a travaja, ch’as realisa fora ca.
6.2 Profession Casalenga
Ël 90% dle fomne marià ch’a travajo fòra ca rivesto dcò ël ròl ëd Casalenghe ambarcandse a tuti ij efet un dobi travaj. An pì doi ters ëd coste a fan ël dobi travaj për question econòmiche interior a la Famija e a prefererjo resté a ca s’a fusso risolvù ij problema econòmich.
Ant l'òtica d’aricreé la cultura dla Famija a venta dnastut ariconose a tuti ij efet la profession ëd Casalenga e d’conseguensa le Istitussion a devo creé un mecanism ch’a përmétta a chi a veul resté a ca ëd podjlo fé.
Una politica seria, dcò fiscal, për le famije con un redit sol a l’è ël prim pas seguì da una seria regolamentassion deij Assègn Famijiar sia për ij travajeur dipendent che për ij autonom. Assègn Famijiar ch’a sio nen mach lìmosna ma proporsionà a le reaj intrade famijiar.
La politica pensionistica dle Casalenghe a dev segue ij istessi criteri pensionistich ëd tuti ij travajeur.
A venta creé un'imagin dla Fomna ch’a cudiss la Ca e la Famija, ch’a rësponda a le esigense ëd una società sòlida. Ant la pratica la Casalenga a dev nen esse vista come personagi ëd second ordin, esse uman sensa profesionalità che, nen savend fé d’autr a sta a ca.
Al contrari a dev fese anans un'imagin ëd Casalenga fondamental për la Società; un’imagin adiritura superior a cola dla Fomna-manager.
6.4 La fomna e ël mond dël travaj
Da l'autra part a venta përmétte a le fomne ch'arserco fòra ca la realisassion ëd propie aspetative ëd ponla a l’istess livel dij colega mas-c.
A venta enfin përmétte ël temp parsial për chi ch’a travaja fòri ca e che a fà la Profession ëd Casalenga.
7.1 Tersa età
Un dij setor ciav dël prosim futur a l’è col dla Tersa età con tute le problematiche ch'a na derivo.
Da una part la trasformassion dla società ch'a vëdd sémper meno nàssite e comsëssia una chërsua zero, che, projetà an futur, a peul diventé un decrement, e da l'autra un slongament dla vita, a fa ansì che l'Ansian a diventa un segment determinant dcò ant l'ecònomia social.
7.2 L'ansian come risorsa social
Ël ròl dl'ansian ant la società a dev completament cambié.
L'esperiensa ambarnà ant ij ani a dev esse ritrasmëtua
donca a venta individué dover precis d’auta qualità.
Queiche esempi, già sperimentà con sucess e d’usagi comun an tantissime autre sità europenghe:
|
ël civich danans le scole elementar e medie durant l'intrada e la sortìa; |
| la "guida ëd sala" ant ij musé për ij apassionà dij vari setor culturaj; |
| ël suport tecnich ant le scole ëd formassion specialment për coi ch’a son specialisà in diferent branch artigianaj; |
L'ansian a peul nen e a dev nen esse considerà un pèis mort ma un element essensial ant la chërsua ëd nosta società, donca tute le inisiative che a përveran da cost segment social a dovran esse atentament esaminé e soa realisassion a dovrà esse studià ant ij minim particolar.
7.3 L'assistensa domiciliar
Potensiament dl'Assistensa domiciliar për ij ansian con intervent:
| a favor dle famije ch’as teno an ca un ansiano nen autosuficent; |
| incentivassion e coordinament dël volontarià a travers ij asistent sociaj; |
| cression d’una grija telematica "d’aricesta socors" për ij ultra 70eni e për tuti ij soget a maladie cardiache o a risigh. |
Tre punt fondamental për affronté un problema d’amportansa vital për una società ch’a sta rapidamente anvejanda.
L'Assistensa Domiciliar a dev sostituise ël pi posibil al Ricòver an Istitut, nen mach për ij cost netament inferior për la coletività, ma dzoratut për ël nèt mijorament dël livel qualitativ ëd vivibilità da part dl'ansiano che dcò ant l’istitut pi spatuss as sent inevitabilment emarginà: rarament una strutura asistensial a peul esse considerà mijor ëd propia ca.
7.4 Ël Volontarià
Ancheuj parlé ëd volontarià social a fa torné a la ment l'associassion d’ispirassion religiosa. Cost concet che già ant ij ultim temp a l’a vëddu una nèta trasformassion a dev diventé ëi pern dla strutura assistensial dla futura società Padana. An pratica l'ouvra faita con dedission da ij religios (an particolar da le religiose) ant l'assistensa a ij malavii e a coi ch’a l’an pi nen necessità, ancheuj, an presensa d’un drastich arcal ëd vocassion, a dev esse sostituìa e proseguìa dal volontarià làch.
Ël concet ëd solidarietà a dev esse affrontà cantonand la demagogìa che ancheuj a abina cost tèrmin e a dev pragmaticament calé ant la realtà.
A dovrà esse cura dla Politica e dle Istitussion coordiné ëi Volontarià vers cole categorie ch’a l’an realment da manca d’un suport social, prim fra tuti ij nosti ansian, coi sensa una famija che ancheuj pi che mai a son ai margin dla società.
7.5 Riforma dij Istitut për Ansian
Ij Istitut për Ansian a devo diventé obergi a tuti ij efet.
Për argionze cost obietiv as dev passé atravers la privatisassion dle struture publiche.
L'acess a coste struture a dev esse privilegià per chi a l’è gravement nen autosuficient e për coi che, an mancansa d'assistensa familiar e antl'impossibilità ëd gòde dl'assistensa domiciliar, opto për ël ricover an costa sorta d’ëstruture che tendensialment a dovran assume ant la vita social un ròl sèmper meno amportant.
8.1 Categorie da tutelé
Un'atenzion autërtanto particolar a dovrà esse ponua per ij pi deboj, për coi che trop sovens arsigo d’esse emarginà da una società trop impegnà a argionze valor egoistich lontan da ij criteri d’un convive civil: portator d’Handicap, Ansiani, Barbon, a devo trové un propi ròl ant la nosta società ch’a dev diventé un esempi ëd vivibilità për tuti.
A fianch ëd coste categorie a dev avej un ròl determinant ël Volontarià ch’a dev avej da le Istitussion tuti ij suport tecnich e finansiari për dëslupé la mission prefissà.
8.2 Le stat social për ij portator d’handicap
Ant’un period ëd realisassion ëd cite e grosse euvre infrastruturaj un’atension particolar a dovrà esse faita vers l'abatiment dle bariere architetoniche. An queiche cas con cit acorgiment as peulo risolve problema che a l'aparensa a risulto costos e ëd dificil realisassion:
|
la colocassion dij ufisi doverti al publich a livej facilment acessibj o a pian dotà d’assenseur. |
|
l'usagi ëd mojen publich acessibij a portator d’handicap e ansian. |
8.3 Seplificassion dle adossion
Un autr setor al qual a venta dé dle rispòste ciàire a l’è col dl'infansia e an particolar dl'infansia abandonà. La politica dle adossion perpetrà dla Class politica ant ij ultim tren’ani a l’è scandalosa e a l’a favorì ël mercà dl'infansia. Da na part, an efet, as son creà desene e desene d’ostacoj për ij adossion ëd nosti cit favorend l'"importassion" ëd cit dal terso mond.
Cost ategiament a dev cambié, a venta dnanstut dé una famija a nosti cit, creand un mecanism adotiv sèmpi e deburocratisà. Ij ostacoj legislativ e burocratich se mai a dovran esse ponù për le adossion da fòra paìs.
|
